Dünyada şirketlerin gündemi Çeşitlilik ve Kapsayıcılık (Ç&K). Bunda toplumun ayrımcılığa gösterdiği hassasiyetin artması, Siyahların Hayatı Değerlidir (Black Lives Matter) gibi hareketlerin ses getirmesiyle birlikte, çalışan profilindeki değişim de etkili oldu. Çalışanlar kendilerini ve farklılıklarını gizlemek istemiyor; uyumlu görünmek için başka birisiymiş gibi davranmak yerine, kapsayıcı şirketleri tercih ediyor. Kapsayıcı bir kültür geliştirmek ve eşit fırsat işvereni olmak şirketlerin yetenekler tarafından tercih edilmesini sağlıyor. Ç&K’ın performansı yükselttiği ve McKinsey araştırmasına göre farkın %36’ya ulaştığı biliniyor. Özetle Ç&K ile hem toplumun, hem de çalışanların gönlünü kazanabiliyor ve performansınızı yükseltebiliyorsunuz. Bunu kim istemez?
Türkiye’de de Ç&K’ya ilgi başladı ve ağırlıklı olarak toplumsal cinsiyet eşitliğine odaklanıldı. Ancak çeşitlilik tüm farklılıklarla ilgili. Irksal nedenler, fiziksel durum, din vb. farklılıklar da kapsama alanında. Üstelik Ç&K cesur adımları gerektiriyor. Ç&K politikalardan, programlardan, özel gün etkinliklerinden ve çalışan sayılarından daha fazlasıdır. Çeşitliliğin artırılması, çalışanların potansiyelini en üst seviyeye çıkartan katılımın sağlanması için kapsamlı bir süreçtir. Belirli bir çalışan profili dışında kimseye kapısını aralamayan şirketlerin farklılıkları içine katmaya ne kadar hazır olduğunu değerlendirmesiyle başlar. Bilinçsiz önyargıların olduğunu kabulle devam eder. ‘‘Bizde olmaz’’ demenin insanın doğasıyla çakıştığı, önyargıların her insanda bulunduğu bilinmelidir. Önyargıların üzerine cesaretle gidilmez, çalışanlar eğitilmezse, insanlar arasındaki görünmez duvarlar yükseldikçe yükselir ve farklılıklar ayrımcılığa yol açabilir.
Ç&K’da ağırlıklı cinsiyet üzerinde durulduğu ve stratejik olarak Türkiye genelindeki şirketlere yayılmadığından dolayı, yeni bir yolculuğun başında olduğumuzu farz edebiliriz. Bu yolculuğa çıkarken, rotamızı doğru belirleyebilmek için dünyadaki çalışmaları gözlemleyebilir, onların deneyimlerinden öğrenebiliriz. Ülkelerden kendimize çıkarabileceğimiz beş ders:
Olduğun gibi görün, göründüğün gibi ol
Amerika Birleşik Devletleri I Siyahların hayatı değerlidir
Şirketler yüksek bağışlarla bu hareketi desteklese de, halkın tepkisiyle karşılaştı. ‘‘Değer veriyorsanız, neden ilk 500’deki siyah CEO sayısı 4? Neden siyahları işe almıyor ve yükseltmiyorsunuz?’’ sorularını yöneltti. Ç&K’ın şirketler için sistematik bir dönüşüm gerektirdiği, bağışlarla göz boyanamayacağını gösterdi.
Yasalarla destek
Almanya I Yönetim kurullarına kadın kotası
Almanya’da büyük şirketlerin yönetimine zorunlu kadın kotası getirildi. Daha önce gönüllülük esasına göre kadın kotası uygulanıyordu. Ancak bu şekilde ilerleme kaydedilmedi ve eşitliğin sağlanmasında yasaların etkili olacağının altı çizildi.
Çeşitlilik herkesi kapsar
İngiltere I Ruh sağlığı kampanyası
Prens William ve Kate Middleton ruh sağlığı üzerine bir farkındalık kampanyası başlattı. ‘‘Heads Together’’ damgalamayı önlemeyi amaçlıyor, ruh sağlığı üzerine konuşmaya ve paylaşmaya teşvik ediyor. Çeşitliliği gündemdeki kategorilere sıkıştırmak yerine, hassas konuları dahil etmek gerçek fayda sağlıyor.
Cinsiyet eşitliği erkeklerin de konusudur
Finlandiya I Babalara eşit izin hakkı
Finlandiya’da ebeveynlere eşit süreli ücretli doğum izni hakkı verildi. Çocuk bakımı sorumluluğunun sadece kadınlarda olmadığını vurgulayan bu uygulama gerçek anlamda bir eşitliğin nasıl olacağına dikkat çekiyor.
Doğrunun yanında ol
Türkiye I İstanbul Sözleşmesi yaşatır
Bir güçlü mesaj da Türkiye’den. Özel sektörün kadınları şiddete karşı koruyan İstanbul Sözleşmesi’ne desteği cesur bir adımdı. Ç&K Türkiye’de yeni başlasa da, kıtaları birleştiren, kültürleri buluşturan coğrafi konumumuz, cesaretimiz ve liderliğimizle örnek gösterilen ülkeler arasında yerimizi hızla alabiliriz.
Arzu Pınar Demirel
Headline Diversity Kurucusu
PERYÖN’ün Popüler Yönetim Dergisi’nde, Nisan 2021’de yayınlanmıştır.