Korona salgını ile yeni normali konuşmaya başladık. Bu salgının bir dönüm noktası olacağı ve dijitalleşmeyi hızlandıracağı düşünülürken; günümüzün küresel iklim değişikliği, eşitsizliklerin artması gibi zorlu sorunlarına yol açan tutum ve uygulamaların değişmesi de umut ediliyor. Eğer dünya genelinde köklü bir değişimden geçmez ve eskisi gibi devam edersek, bizi bekleyen sorunların bu salgının yol açacağından da büyük olduğu öngörülüyor. Nitekim Birleşmiş Milletler’in 2030’a kadar çözülmesi için hedef olarak gösterdiği küresel amaçlardan beşincisi olan Toplumsal Cinsiyet Eşitliği salgın sırasında da etkisini gösterdi.
Dünyada sağlık sektöründe çalışanların yüzde 70’i kadın. Salgında ön cephede yer alan ve hayatını riske atan sağlık çalışanlarının her biri, maalesef eşit haklara sahip olamadı. Bunun nedeni ise cinsiyetleriydi. Dünya Sağlık Örgütü WHO’nun analizine göre sağlık sektöründe çalışan kadınlar erkeklerden yüzde 28 daha düşük maaş alıyor. Bu sektörde yönetici pozisyonlarına yükselebilen kadınların oranı ise yüzde 25.
Ev işlerinin, çocukların ve ailede bakıma ihtiyaç duyanların sorumluluğu da genel olarak kadınların üzerinde. Okulların kapanması, ev dışından hizmet alımının büyük ölçüde azalması kadınların iş yükünü de yıpratıcı şekilde artırdı. Ancak salgının kadınlar üzerindeki en kötü etkisi aile içi şiddette görüldü. Karantina uygulanan dünyanın çeşitli ülkelerinde aile içi şiddetin bu dönemde arttığı belirtiliyor. (Türkiye’de aile içi şiddetin arttığı ve azaldığı yönünde birbirinden farklı açıklamalar mevcut.)
Salgın kriz ve riskler karşısındaki dayanıklılığımızı test edip, açıklarımızı görmemizi sağlarken, hayatı ve iş dünyasını yeniden tasarlamamız için de zemin hazırlıyor aslında. Dijitalleşme ve hiyerarşik organizasyon yapılarının yeniden tasarımı ayakta kalmak isteyen işletmelerin gündeminde olmak zorunda. Çeşitlilik Yönetimi de… Çeşitlilik Yönetimi çeşitliliğin artırılması ve tüm çalışanların potansiyelini en üst seviyeye çıkartan katılımın sağlanması için kapsamlı bir organizasyonel ve yönetimsel süreçtir. Çeşitlilik Yönetimi ile çalışanların cinsiyet, köken, yaş, fiziksel durum vb. özelliklerinden dolayı geride bırakılmasının önüne geçilmektedir. Kadın çalışanları güçlendirmek, fırsat eşitliği sunmak, işletmelerin kadın dostu olarak yapılanması Çeşitlilik Yönetimi kapsamında ele alınmaktadır. Eşit işe eşit maaş, kadınların üst düzeyde temsilinin artırılması için eğitim, mentorluk ve kariyer programları, kadınları aile içi şiddetten korumak için şirket politika ve prosedürleri, cinsiyetlere yönelik önyargıların dönüştürülmesi ve kapsayıcı bir kültür geliştirilmesi vb. konuları kapsamaktadır. Özetle gerçek anlamda eşitliğin yolu 8 Mart Kadınlar Günü etkinliklerinin veya tek tük programların çok ötesine uzanmaktadır. Bu konuya, Korona salgını süresince de ara verilmemelidir, çünkü ekonomik toparlanma büyük ölçüde kadınlara bağlı olacaktır. Nüfusun yarısı salgından daha çok etkilenirken (örneğin aile içi şiddetin artması, artan ev ve bakım işlerinden dolayı işe geri dönememe vb.) tam anlamda bir ekonomik toparlanma düşünülemez. İşgücünde kadınların olmaması, olsalar da seslerini duyuramama ve katılımda bulunamamaları şirketler için günümüzde kaybetmek anlamına gelmektedir. McKinsey’in Çeşitlilik Araştırması’na göre yöneticileri arasında kadınların olduğu şirketler yüzde 28 daha yüksek performans göstermektedir. Cinsiyet dağılımının dengeli olduğu takımlar sorunların çözümünden risk yönetimine, müşterileri anlamaktan yenilikçiliğe, pek çok alanda daha başarılıdırlar. Krizleri fırsata dönüştürebilirler.
Yeni normali geçmişin bugünkü krizlere yol açan anlayışını değil, eşitliği baz alarak tasarlayabiliriz. Sözde değil, gerçek anlamda eşitliği!
Arzu Pınar Demirel
Headline Diversity Kurucusu
PERYÖN’ün Popüler Yönetim Dergisi’nde Haziran 2020’de yayınlandı.
Kaynaklar:
1- Headline Diversity Blog, Dünya Sağlık Çalışanları Haftasında Kadınlar, Nisan 2020, https://www.headline.ist/diversityblog.
2- Birleşmiş Milletler Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Sağlık İşgücünde Cinsiyet Eşitliği – 104 Ülke Analizi, Mart 2019.
3- WHO, GHWN (Global Sağlık İşgücü Ağı), WGH (Global Sağlıkta Kadın) Kadınlar Tarafından Yapılıyor, Erkekler Tarafından Yönetiliyor – Global Sağlık ve Sosyal Hizmetler Sektöründe Cinsiyet ve Eşitlik Analizi, 2019.
4- McKinsey, Çeşitlilik Kazandırır Raporu 2020.