Önce kadınlar ve çocuklar mı?

Gemi batarken kurtulma önceliği önce kadınlara ve çocuklara tanınır. Bunun kadınları aciz gösterdiği için kabul edilemeyeceğini öne sürenler olmuştu. Eşitlikten bahsediyorsak, o zaman yaşamda da, ölüm karşısında da eşit olmalıydık.

Afetlerde kadınların ”kolay hedef” olarak görülmelerinden dolayı, yağma ve cinsel şiddet riski daha yüksekse, kadınlar için şartların eşit olduğunu söyleyebilir  miyiz? Gebe kadınlar, çocuklarını emzirenler, çocuklarını korumaya çalışan eşini kaybetmiş kadınlar… Hayır şartlar kadınlar için eşit değil. Ve şimdi bu eşitsizliklerin üzerine gitme, gereken önlemleri alma, özel ihtiyaçları karşılama, empatiyle, sağduyuyla  bu büyük felaketin yaralarını birlike sarma zamanı.

Deprem bölgesinde 25 bin kadının bir ay içinde doğum yapması bekleniyor

UNFPA verilerine göre deprem bölgesinde yaklaşık 265 bin gebe bulunuyor ve tahmini olarak 25 bininin bir ay içerisinde doğum yapması bekleniyor. Bölgede yeterli sayıda doktor, doğumhane, sezaryen yok. Başka hastanelere giderken yolda risk olabiliyor. Gebe ve anne olan kadınlarla, bebeklerin sağlığı için eksiklerin tamamlanması gerekiyor. Afet olaylarında stres hormonu yükseldiği için anne sütüne erişimde sorunlar oluşuyor. Bebek maması da tedarik edilmelidir.

 Her ay  ortalama 67.801.940 pede ihtiyaç duyuluyor

TAPV ve CİSÜ’nün paylaştığı bilgilere göre bölgede regl olan 3 milyon 390 bin 97 kadın yaşıyor.  Bu da deprem bölgesinde her ay ortalama 67 milyon 801 bin 940 pede ihtiyaç duyulacağı anlamına geliyor. Ped eksiği vajinal enfeksiyon riskini yükseltiyor. Pedle birlikte, kadın iç çamaşırına da ihtiyaç bulunuyor.

 Bölgede daha fazla kadın görevli ve gönüllüye ihtiyaç var

Kadınların yaşamları boyunca maruz kaldığı kültürel kodlar bir anda kaybolmuyor. Deprem bölgesinde çoğu kadın ped ve iç çamaşırı gibi ihtiyaçlarını söylemekten çekiniyor. Kadın görevli ve gönüllülerin yanında kendilerini daha güvende hissediyorlar. Kadınlara erişim için, ihtiyaçlarını anlama ve hassasiyetlerini gözetmede kadın görevliler ile gönüllülerin rolü önemli.

Yardımlar kadınlara ulaştırılmalı

Tek ebeveyn kalmış kadınlar çocuklarını birine emanet edemiyor, bulunduğu yerden ayrılamıyor. Yardım malzemeleri uzakta dağıtılabiliyor, kadınlar ya hiç gidemiyor ya da ya da  gidip  alana kadar yardım bitebiliyor. Yardımlar ve  ihtiyaç malzemeleri kadınlara ulaştırılmalı, güvenlik riski olmayan alanlarda dağıtılmalıdır.

Çocuk, hasta, yaşlı bakımı sorumluluğu yine kadınlarda

Toplumsal cinsiyet eşitsizliği afetlerde de kendini gösteriyor. Depremzede kadınlar sadece kendilerinin değil yakınlarının da yaşamının sorumluğunu ve bakımını üstleniyor. Kadınlara sosyal ve psikolojik destek mekanizmaları kurulmalıdır.

Tek başına yaşayan afetzede kadının barınmasına ‘‘aile” engeli konamaz

”Çadırlar aileler için denilerek” tek başına yaşayan afetzede kadınlar dışarıda bırakılmamalıdır. Barınma ve yerleşim planlamaları kadınların evli olup olmadığına bakılmaksızın hiçbir kadını açıkta bırakmayacak şekilde yapılmalıdır.

Kadınlar ve çocuklar riskli gruplar

Afet bölgeleri, kolay hedef görüldükleri için kadınların yağma ve cinsel şiddet karşısında daha savunmasız kaldığı alanlardır.  Kadınlar barınma, banyo ve tuvalet ihtiyaçlarını karşılarken güvende hissetmiyor. Çocuklarının istismar edilebileceğinden kaygı duyuyorlar. Kadınların ve çocukların güvenliği için ekstra önlemler hayati önem taşıyor.

Kırılgan gruplarda güvenlik riski daha da yüksek

Engelli, mülteci, farklı din, mezhep, etnik köken veya cinsel yönelimde olan kadınlar için güvenlik riski daha yüksek. Bazı grupları hedef gösterenler çok tehlikeli ve insanlık dışı sonuçlara yol açabilirler. Nefret söylemlerine ve hukuk dışı hiç bir müdaheleye izin verilmemelidir.

Ayrımcılık yapılmamalı.

Yaşama hakkı insan hakkıdır!

Kırılgan gruplardan olan kadınların özel ihtiyaçları gözetilmelidir. Örneğin engelliler için tuvaletler ve erişilebilir yaşam ortamları veya anadili Türkçe olmayanlar için tercümanlar vb. Depremzedelere hizmet ve yardımlar ulaştırılırken kimlik özelliklerine göre ayrımcılık yapılmamalı, bazı gruplar dışarıda bırakılmamalıdır.

Kaynaklar:

• Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) Deprem Raporu.
• Diken, Türk Tabipleri Birliği (TTB) Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu, ”Deprem bölgesindeki gebelerde erken doğum riski var”.

• Milliyet Gazetesi, Türkiye Aile Sağlığı ve Planlama Vakfı ile Cinsel Sağlık&Üreme Hakları Platformu, ‘‘Hijyenik ped ihtiyacı da var.’’